Het is dan ook heel belangrijk om, wanneer er een concentratieprobleem vermoed wordt, goed uit te zoeken waardoor dit concentratieprobleem ontstaan is.
Allereerst moet er goed naar het kind gekeken worden. In de werksituatie, maar juist ook in de vrije spel situatie, tijdens een gestructureerde spelsituatie (sport, gym) en in de thuissituatie. Er moet dan gekeken worden naar hoe gemotiveerd het kind is bij de verschillende opdrachten en welk effect deze motivatie heeft op de concentratie. Vervolgens moet natuurlijk de concentratie van het kind zelf bekeken worden. Geobserveerd moet worden of het kind luistert naar de uitleg (als je de uitleg mist is het extra moeilijk een opdracht geconcentreerd te maken), of het kind de uitleg helemaal begrepen heeft of maar half heeft meegekregen en of het kind snel afgeleid is. Ook moet gekeken worden of het kind erg op prikkels in de omgeving reageert (klasgenoot die niest, leerkracht die een kast opent, fietser op straat) en hoeveel het kind bezig is met andere dingen dan de taak. Overbewegelijkheid moet ook goed in kaart gebracht worden. En er moet beoordeeld worden of het kind de leerstof wel aankan. Wanneer voor een kind de lessen te moeilijk zijn is het begrijpelijk dat het moeite heeft zich te concentreren.
Naast deze direct aan de concentratie gerelateerde punten moet er ook gekeken worden hoe het kind functioneert. Is er sprake van stemmingswisselingen, heeft het kind moeite met de motoriek, zijn er leerproblemen die bijdragen aan het concentratieprobleem, eet en slaapt het kind voldoende en hoe gaat het sociaal emotioneel (vrienden, sociale vaardigheden, acceptatie binnen de klas etcetera) met het kind. Al deze zaken kunnen van grote invloed zijn op de concentratie van het kind.
Van belang is ook het moment waarop het kind moeite heeft met de concentratie. Wanneer het kind vooral in de loop van de middag moeite krijgt met de concentratie, dan duidt dit eerder op vermoeidheid dan op een concentratieprobleem.
Soms zien we ook dat kinderen vooral concentratieproblemen laten zien bij overgangen. Het kind heeft er bijvoorbeeld moeite mee zich te concentreren na het buiten spelen.

Wanneer het kind geobserveerd is, moet ook goed naar de omgeving waarin het kind de concentratieproblemen laat zien gekeken worden. Gekeken moet worden of er rust in de klas heerst, of de leerkracht rust uitstraalt en overwicht heeft en of er structuur in de lessituatie is. Er moet gekeken worden of steeds duidelijk is voor het kind wat het moet doen, wanneer het klaar moet zijn en hoe het beoordeeld gaat worden.
De relatie tussen de leerkracht en de leerling met het concentratieprobleem moet ook beoordeeld worden omdat deze ook van invloed kan zijn op de concentratie van een kind. De instructies die het kind krijgt van de leerkracht en binnen de lesmethodes moeten worden beoordeeld op duidelijkheid en er moet gekeken worden of de onderwijsvorm wel aansluit bij de behoefte van het kind (sommige kinderen kunnen bijvoorbeeld goed omgaan met zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid, terwijl andere kinderen meer baat hebben bij een meer gestructureerde, klassikale methode van lesgeven). Er moet beoordeeld worden of er voldoende afwisseling is tussen werken en ontspanning en of er voldoende variatie zit in de aangeboden leerstof (bijvoorbeeld eerst een gesproken instructie, dan een werkopdracht, dan een verhaal voor geschiedenis, dan een samenwerkopdracht en dan gymmen) en of de leerstof op een aantrekkelijke manier wordt aangeboden (bijvoorbeeld leuke plaatjes die de stof verduidelijken en niet afleiden).

Hulp in de klas

Wanneer een kind moeite heeft zich te concentreren is het goed wanneer de leerkracht extra alert is op hoe het kind werkt en dus dat de leerkracht goed contact houdt met het kind. Soms kan het goed zijn om het kind voor in de klas bij de leerkracht te plaatsen. Maar dit kan ook juist een onrustige plek in de klas zijn, bijvoorbeeld wanneer kinderen vaak naar de tafel van de leerkracht komen met vragen. Beter is het dan een andere plek in de klas te kiezen waar het kind rustiger zit, maar de leerkracht wel goed oogcontact kan houden met de leerling. Het bewaren van de rust in de klas tijdens het werken is voor iedere leerling natuurlijk van belang, maar voor de leerling met een concentratieprobleem nog eens extra belangrijk. Voor deze leerling zijn ook de momenten van ontspanning essentieel. Door goed aan te geven op welke momenten er gewerkt wordt en op welke momenten er tijd is voor ontspanning en deze verschillende momenten ook goed af te kaderen, kan het kind met een concentratieprobleem geholpen worden. Een duidelijke dagindeling die ergens duidelijk aangegeven wordt kan hierbij een grote steun zijn.
Voor de concentratie is afwisseling ook belangrijk. Wanneer het kind net een stuk gelezen heeft, is het goed daarna een taak aan te bieden waarbij het kind sommen moet maken, moet luisteren of wat mag bewegen. Door variatie te houden in de taken kan het kind langer bij de les blijven. En bij de overgangen van een drukkere bezigheid (buiten spelen, gym) naar een rustigere bezigheid ( rekenles, spelling) helpt het kinderen met een concentratieprobleem even een kleine ontspanningsoefening te doen om tot rust te komen, om zich zo beter te kunnen richten op de nieuwe taak.

Een goed houvast voor de leerling met een concentratieprobleem is duidelijkheid over wat er van hem of haar verwacht wordt, zowel op het gebied van het leerwerk, alsook wat betreft omgangsregels in de klas. Regels en een duidelijke structuur bieden een kind met concentratieproblemen een houvast. Bij het aanbieden van instructies is het belangrijk steeds te controleren of de leerling de instructies begrepen heeft. Door de instructies kort te houden, deze naast mondelinge uitleg ook op papier of op het bord te zetten en terug te vragen aan de leerling wat er voor instructie gegeven is, kan de leerkracht er zeker van zijn dat de leerling de instructie helemaal begrepen heeft. Herhaling en geheugensteentjes helpen kinderen met concentratieproblemen.
Wanneer een taak wat complexer is, kan het goed zijn de instructies en de taak in stukjes op te breken en deze één voor één aan de leerling aan te bieden. Kinderen met concentratieproblemen hebben er veel baat bij commentaar (negatief wanneer het niet goed gaat, maar juist ook positief voor wat wel goed gaat) te krijgen op hun werk en hun werkhouding.
De verwachtingen en eisen die hierbij aan het kind worden gesteld moeten realistisch (haalbaar voor het kind) zijn. Op deze manier kan het kind succes behalen en dat werkt natuurlijk zeer motiverend. En zo als eerder gezegd komt motivatie de concentratie ten goede.