Nog een keer !
Het belang van herhaling
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - september 2015
Het belang van herhaling
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - september 2015
Sinds de Teletubbies kan geen ouder de uitspraak "Nog een keer" horen, zonder te denken aan deze vrolijke gekleurde wezentjes. Maar ook kinderen die niet opgroeien met de Teletubbies, zul je dit regelmatig horen zeggen. Nog een keer dat boekje, nog een keer dat liedje, nog een keer kiekeboe. Jonge kinderen zijn dol op herhaling.
Jonge kinderen hebben een sterke behoefte aan structuur en regelmaat. Wanneer dingen in een vaste volgorde gebeuren, maakt dit de -voor jonge kinderen toch overdonderende - wereld een beetje meer voorspelbaar en dat geeft een veilig gevoel. Herhaling geeft op dezelfde manier houvast, je kindje weet na een paar keer herhalen wat er komen gaat. En dat is fijn.
Daarbij speelt herhaling natuurlijk ook een heel belangrijke rol bij het leren. Alleen door regelmatig te herhalen, kan je baby/dreumes zich dingen eigen maken.
Om te leren praten moet je kind dezelfde woorden heel vaak aangeboden krijgen. Om goed te leren eten en nieuwe smaken te leren kennen/ waarderen, moet eten steeds opnieuw aangeboden worden. En voordat je baby kan omrollen, gaan zitten of staan moet hij dit keer op keer blijven proberen. Herhalen is in dit geval gewoon oefenen, oefenen, oefenen.
Om dingen echt te leren begrijpen, is herhaling essentieel. "Iedere keer als mama me duwt op de schommel, ga ik bewegen" "Als ik zelf mijn benen beweeg gaat de schommel ook bewegen" "Als ik mijn hand beweeg tegen de rammelaar, maakt deze geluid", "Iedere keer dat ik dat kleine blokje onderop doe, valt mijn toren om." Kinderen leren zo verbanden zien en begrijpen hoe dingen werken.
Als volwassene hebben we zoveel kennis, dat we gemakkelijk de gehele situatie/ het gehele verhaal kunnen overzien. Een kind moet meerdere keren hetzelfde verhaal horen/ dezelfde situatie meemaken om het geheel te kunnen overzien.
Kinderen ontdekken ook steeds weer nieuwe dingen door herhaling. Waar wij als volwassene het idee hebben steeds weer hetzelfde boekje voor te lezen of hetzelfde spelletje te doen, ontdekt ons kindje steeds een nieuw aspect van het verhaaltje of spelletje. De eerste keer dat je een verhaaltje voorleest gaat de aandacht van je dreumes misschien vooral naar de illustraties. De tweede keer besteedt hij wat meer aandacht aan het verhaal. De derde keer is hij misschien vooral gericht op hoe hij zich voelt bij het verhaal en de vierde keer kan hij best weer een nieuw detail in een tekening ontdekken of een grapje in het verhaal vinden.Doordat het kind het boekje beter leert kennen, kan het steeds meer aandacht besteden aan kleinere details. Zo is het voorlezen van hetzelfde verhaaltje, toch steeds een nieuwe ervaring voor je kindje.
Onderzoek heeft uitgewezen dat een kind een bepaald woord beter onthoudt, wanneer het dit drie keer in hetzelfde verhaal hoort, dan wanneer het dit woord in drie verschillende verhaaltjes hoort. Bij de drie verschillende verhaaltjes is het kind zo bezig met de nieuwe verhaaltjes te volgen, dat het de woorden minder goed in zich op kan nemen. Wanneer het kind het verhaaltje eenmaal een keer gehoord heeft, kan het meer gaan letten op de details en dus de woorden die gebruikt worden.
Wat een dreumes oppikt uit een boekje, spelletje of liedje verschilt natuurlijk ook per leeftijd. Waar je hij als baby vooral nog kijkt naar de tekeningen in een boekje, zal hij als dreumes al veel meer aandacht besteden aan het verhaal zelf. En als peuter zal hij steeds beter de verbanden in het verhaaltje gaan zien en de onderliggende grapjes gaan begrijpen. Zo biedt hetzelfde verhaaltje, toch steeds een nieuwe uitdaging.
Maar ook wanneer je kind niets nieuws leert door het herhalen blijft het plezier beleven aan steeds hetzelfde liedje, boekje of spelletje. Hetzelfde grapje blijft voor de meeste kinderen ook na tien keer nog leuk. Gewoon omdat het veilig voelt, omdat je dreumes weet dat het leuk is en dat hij er om kan lachen. En ook omdat je kindje weet dat jij als ouder blijft spelen, lezen, zingen of gek doen, als hij laat merken dit leuk te vinden. Het onderhouden van de emotionele band is natuurlijk zeer belangrijk.
Herhaling kan ook goed zijn voor het zelfvertrouwen van een kind. Hij/zij ervaart "Dat weet ik" "Dat kan ik".
Peuters vinden het geweldig wanneer ze op een gegeven moment het boekje uit hun hoofd kennen en zinnen die voor gelezen worden, zelf kunnen afmaken. Zo kunnen zij hun ouders 'voorlezen' wat natuurlijk super-stoer is. En natuurlijk willen ze liedjes zelf kunnen zingen en jou verslaan bij een spelletje.
Herhaling is ook van groot belang bij het leren 'hoe het hoort'. "Mama zegt altijd 'nee' als ik aan haar theekopje zit" "Als er iemand op visite komt wil papa dat ik gedag zeg." "Voor het naar bed gaan poetst mama mijn tanden". Kinderen leren zo wat er van ze verwacht wordt en wat wel en niet mag. Alleen door steeds weer te herhalen, leren ze verbanden zien en begrijpen wat wel en niet ter zake doet.
Zo kan een jong kind in het begin gaan overgeneraliseren. Nadat zijn moeder zegt dat hij niet aan haar theekopje mag zitten, denkt hij ook zijn eigen beker met melk niet aan te mogen raken.
Of je dreumes denkt niet meer op de bank te mogen komen, nadat je hem hier van af gehaald hebt omdat hij er met zijn schoenen op stond.
Door herhaling leert je kind begrijpen dat hij alleen niet aan mama's kopje mag zitten of dat hij best op de bank mag, maar er niet op mag staan. Alleen door meerdere keren uit te proberen, kan je kind echt goed gaan begrijpen wat nu precies wel en wat niet mag. Het is dus heel gewoon dat je tientallen keren moet uitleggen dat je dreumes echt niet de aarde uit de plant mag halen, voordat hij begrijpt dat dat bij de plant niet mag, maar dat hij best in de zandbak mag scheppen en rommelen. We zien ook vaak dat jonge kinderen de regels die hun ouders stellen ook direct koppelen aan hun ouders. "Van mama mag ik niet met mijn schoenen op de bank." Maar zodra mama er niet bij is, staat hij wel met schoenen en al op de bank. Niet om stout te zijn, maar omdat hij echt oprecht denkt dat de regel dan niet meer geldt.
In boeken voor peuters en kleuters vind je vaak ook veel herhaling. Kinderen genieten hiervan en het maakt het verhaal extra herkenbaar. De volgende boeken bieden veel herhaling binnen het verhaal. Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek/spel te kopen bij bol.com klik je op de titel:
- Wij gaan op berenjacht, Helen Oxenbury (3 tot 6 jaar)
- Oei! een vlek, Milja Praagman (3 tot 6 jaar)
- Rambamboelie, Mies Bouwman (3 tot 7 jaar)
- Ha Ha Fopschaap, Mark Sommerset (3 tot 6 jaar)
- Grote brutale Hippo, Stuart Trotter (4 tot 6 jaar)
- Feestmaal voor de koning, Marlies Verhelst (4 tot 7 jaar)
- Ik wil mijn hoed terug, Jon Klassen (4 tot 7 jaar)
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Stel uw vraag of advies aan huis
