Betekent populair ook aardig?

Bij veel kinderen die populair zijn, zien we een aantal dezelfde kenmerken. Deze kinderen hebben over het algemeen veel zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld. Ze zijn vaak verbaal sterk, een tikje dominant en lijken onafhankelijk te zijn. Iets wat ze in de praktijk eigenlijk vaak niet blijken te zijn, maar daar komen we later op terug. Populaire kinderen maken duidelijke keuzes en zijn ook duidelijk in het communiceren wat ze willen. Ze zijn opvallend vaak goed in sport. Uiteraard zijn niet alle populaire kinderen op één hoop te gooien en betreft het hier een algemeen beeld.

Daarbij kunnen we ook onderscheid maken tussen twee groepen binnen de groep populaire kinderen. De eerste groep zijn de aardige populaire kinderen. Zij zijn behulpzaam en vriendelijk, doen het goed op school en zijn niet bang om dit te laten zien. Ze hebben gevoel voor humor, volgen hun eigen weg en durven op te komen voor anderen. Maar er is ook een flinke groep populaire kinderen die helemaal niet zo aardig zijn. Deze kinderen gedragen zich vaak stoer, zijn brutaal, tonen weinig empathie en kunnen anderen flink pesten. Het zijn kinderen die vaak de lachers op hun hand hebben, soms ten koste van anderen. Ze hebben meestal een groepje vrienden die hen volgen, wat hen een gevoel van macht geeft. Deze kinderen laten soms ook gedrag zien dat een tikkeltje anti-sociaal is. Populair betekent dan ook zeker niet altijd geliefd.

Wat de kinderen uit deze twee groepen gemeen hebben, is hun vermogen om aandacht te trekken en zichzelf in het middelpunt van de belangstelling te plaatsen. De aardige groep doet dit door respect af te dwingen, de onaardige groep meer via angst.
Vooral wanneer de puberteit een beetje de kop begint op te steken, wint de tweede groep aan populariteit. Vooral gedrag waarmee een beetje tegen 'het gezag' aangeschopt wordt en geëxperimenteerd wordt kan dan bijdragen aan populariteit binnen bepaalde groepen. Zaken als spijbelen, roken en drinken kunnen dan gaan bijdragen aan populariteit.

Maar enkel wat stoer gedrag is natuurlijk niet voldoende, niet iedere rebelse puber wordt populair. Het uiterlijk speelt vaak toch een rol, populaire kinderen worden vaak ook fysiek aantrekkelijk bevonden. Maar de juiste outfit of het juiste kapsel hebben is op zichzelf ook niet voldoende. Het zijn jongeren die initiatief durven te nemen en graag hun zin krijgen en hierin ook een beetje manipulatief kunnen zijn.

Is het blijvend?

Populair zijn lijkt dus heel aantrekkelijk en populaire kinderen lijken heel sterk. Maar dat blijkt in de praktijk best tegen te vallen. De positie als populair kind is best kwetsbaar. Hoe onafhankelijk deze kinderen zich ook kunnen voordoen, uiteindelijk zijn ze toch zeer afhankelijk van het oordeel van de groep. Populair blijven vraagt om voortdurende inspanning, het is best veel werk om deze positie in stand te houden. Meisjes doen dit vaak via roddelen en anderen achter de rug om zwart maken. Bij jongens gaat dit wat openlijker door anderen voor schut te zetten.

De positie die een kind binnen een groep inneemt, wordt grotendeels bepaald door de groep. We zien soms dat een kind dat bovenaan in de rangorde binnen een groep staat, eigenlijk helemaal niet als leuk of aardig beschouwd wordt, maar dat de kinderen binnen de groep dit (nog) niet durven toe te geven. Wanneer één of twee kinderen dit wel durven te zeggen volgen er vaak meer en kan het populaire kind plotseling zijn positie kwijt raken. De dynamiek binnen de groep kan dan vrij plotseling verschuiven en het populaire kind kan er plotseling uit liggen.