Rouwen in de puberteit

Omgaan met verlies is voor veel pubers moeilijk. Ze weten zich geen raad met hun gevoelens en durven er geen uiting aan te geven.




Schermafbeelding 2023-09-14 om 12.50.18

Weerbaar en vol zelfvertrouwen is een werkboek voor kinderen tussen de acht en veertien jaar oud die weinig zelfvertrouwen hebben of niet voldoende weerbaar zijn. Hier meer informatie
instagramopvoedadvies
facebookopvoedadvies
twitteropvoedadvies
Rouwen in de puberteit

Drs. T. de Vos van der Hoeven - oktober 2004

Al op jonge leeftijd kunnen kinderen te maken krijgen met verlies. Gelukkig betreft het dan meestal redelijk klein verlies zoals het verlies van een huisdier, een vriendje dat geen vrienden meer wil zijn, een stuk speelgoed dat stuk gaat of een knuffel die zoek raakt. Ook al lijkt dit verlies klein toch is het belangrijk dat het kind de ruimte krijgt om het verlies te voelen. Het kind moet de ruimte krijgen verdrietig te zijn en eventueel om uitleg en verheldering te vragen. Zo leert het kind op een goede manier met verlies om te gaan. Het kind leert al een beetje 'te rouwen om verlies'.
rouw verdriet
En dit is goed want op latere leeftijd wordt het kind steeds meer geconfronteerd met groter verlies bijvoorbeeld door scheiding, verhuizing, ziekte maar ook de dood. Op elfjarige leeftijd heeft al 75% van de kinderen een verlies door overlijden ervaren. Vaak betreft het dan het overlijden van een opa of oma, maar ook het verlies van een van de ouders of een broertje of zusje hoort hier bij.

Bij het rouwproces doorloopt de persoon die rouwt een aantal stappen. Eerst moet het verlies onder ogen gezien worden. Er moet afscheid genomen worden en in deze fase wordt er vaak veel informatie verzameld over wat er gebeurd is en wat er nu gaat volgen. Op deze manier probeert de rouwende grip op de situatie te houden.
Dan moeten de gevoelens onder ogen gezien worden en is er een sterke behoefte herinneringen en gevoelens te delen. Dan langzaamaan wordt de overledene een plek gegeven en durft de rouwende ook weer nieuwe dingen te gaan ondernemen.

Veel pubers sluiten zich af in deze beginfase van de rouw. Bijna iedere puber wil niet opvallen, of in ieder geval niet opvallen met de gevoelens die horen bij rouw. Ook hebben veel pubers het nodig om hun emoties wat buiten te houden om zich zo de eerste periode na het verlies staande te kunnen houden.

Maar na enige tijd moeten deze emoties toch een uitweg vinden en het kan dan heel moeilijk zijn voor een jongere om alsnog uiting te geven aan deze emoties. De omgeving heeft vaak het gevoel dat de jongere eigenlijk wel om kan gaan met het verlies en het leven wel weer opgepakt heeft. Hierdoor krijgt de jongere nog maar weinig mogelijkheid om als nog te rouwen. Ook komt er vaak uit de omgeving van de jongere het signaal dat hij of zij maar verder moet en dat het verlies toch best wel al lang geleden is.

Naast het moeilijk om kunnen gaan met en uiten van emoties bij jongeren, wat het rouwproces in de weg kan staan, is er ook een flinke groep jongeren die hun omgeving en dan met name hun ouders niet willen lastig vallen met hun verdriet, omdat de omgeving/ ouders het al moeilijk genoeg hebben met het verlies.
Daarbij is het zoeken van troost en steun bij het rouwen soms ook wat in strijd met het streven naar zelfstandigheid van een jongere.

Hoe een jongere te helpen bij rouw

Meteen na het verlies is er vaak bij jongeren een sterke behoefte aan informatie over wat heeft geleidt tot het verlies, hoe de omstandigheden waren en dergelijke. Belangrijk hierbij is eerlijk te zijn, ook wanneer hetgeen er gebeurd is ingrijpend of schokkend is. Wanneer dingen verzwegen worden zal de jongere zich niet serieus genomen voelen en hierdoor het gevoel krijgen ook niet goed te kunnen rouwen om het verlies.
De jongeren betrekken bij het afscheid en hem of haar hier ook een taak in geven kan zorgen voor een groter gevoel van betrokkenheid bij het afscheid wat het rouwproces ook ten goede kan komen.

Ook na het afscheid is het belangrijk dat de overledene nog regelmatig te sprake komt en dat de spullen van de overledene niet weg gehaald worden met het doel het leed te verzachten. Dit heeft vaak juist een averechts effect omdat de jongere hierdoor het gevoel krijgt niet meer verdrietig te mogen zijn. Vaak hebben jongeren ook baat bij bepaalde rituelen waarmee de overleden herinnerd wordt of speciale dagen waarop de overledene herdacht wordt.
meisje rouw verdriet
Het kan heel moeilijk zijn een puber te begeleiden door een rouwproces omdat zij zich vaak afsluiten. Het is dan ook heel belangrijk steeds alert te zijn op de signalen die de jongere geeft. Dwingen gevoelens te uiten is zinloos en ook niet goed. Maar het is wel goed steeds de ruimte te bieden om gevoelens te uiten en dit ook te stimuleren. Het is goed hierbij te realiseren dat de jongere meestal vooral op zoek is naar begrip en niet zo zeer hulp. Veel jongeren willen niet praten. Materiaal speciaal gemaakt om jongeren te helpen bij het verwerken van verdriet kan dan veel hulp bieden bij het verwerkingsproces. Zo bestaan er boekjes met opdrachten (tekenen, schrijven, knutselen, nadenken etcetera) waarmee jongeren aan de slag kunnen. Deze opdrachten kunnen de jongere helpen meer grip te krijgen op de eigen emoties en kunnen voor de mensen in de omgeving aanknopingspunten geven voor een gesprek Ook het lezen van boeken waarin een verlies beschreven wordt kan een puber helpen bij het rouwproces.
De jongere leert zo de eigen gevoelens herkennen en begrijpen en zal ook gestimuleerd worden na te denken over bij wie hij of zij steun kan vinden.

Maar soms kan het lang duren voordat de gevoelens van rouw naar boven komen. In sommige gevallen is er zelfs een nieuwe gebeurtenis nodig om een vroeger verlies te kunnen verwerken. Vaak is er dan niet meer zoveel ruimte voor het verdriet omdat de omgeving het gevoel heeft het 'nu wel verwerkt te hebben' en het verdriet na zo'n lange tijd ook niet goed begrijpt of kan plaatsen. Terwijl ook op dat moment steun een belangrijk iets is.

Soms hebben jongeren die geconfronteerd worden met een verlies ook baat bij een groep voor jongeren die rouwen. In deze groep kunnen de jongeren hun gevoelens en ervaringen delen en vinden ze vaak veel herkenning en erkenning voor hun gevoelens en ervaringen.

Om te kunnen rouwen is steun en begrip nodig zodat de jongere uiteindelijk zijn of haar gevoelens durft te uiten. De directe omgeving van de jongere kan hierbij helpen door er te zijn, open te staan voor de signalen van de jongere en vooral te luisteren zonder direct met oplossingen te komen of het verdriet te willen wegnemen. Juist om het te verwerken is het belangrijk dat de jongere de gevoelens van verdriet en vaak ook boosheid mag doormaken.

Meer informatie over dit onderwerp vindt u op de volgende sites
www.in-de wolken.nl
www.achterderegenboog.nl
www.rouw.nl

De volgende boeken gaan over verlies en rouw en zijn geschikt voor kinderen in de puberteit. Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com klik je op de titel:

- Hoe ik per ongeluk een boek schreef, Annet Huizing (10+)
- Het geheim van het Nachtegaalbos, Lucy Strange (10+)
- Achtste-groepers huilen niet, Jacques Vriens (11+)
- Nu ik, Diet Verschoor (12+)
- Suzy en de kwallen, Ali Benjamin (12 +)
- Te snel, Caja Cazemier ( 12+)
- Ik zie je tussen de wolken, Maren Stoffels (12+) (onze recensie)
- Zeven minuten na middernacht, Patrick Ness (13+)
- Verder zonder jou, jongeren over de dood van iemand die ze lief is, Daan Westerink (14+)
- Een weeffout in onze sterren, John Green (15+)


Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Vraag per e-mail of advies aan huis






Literatuur:
Fiddelaers- Jaspers, R. (2002) "Rouw met een masker. Jongeren en verlies." Pedagogiek in praktijk Nr. 9 oktober 2002.
www.in-de wolken.nl
www.rouw.nl

Omgaan met verlies is voor veel pubers moeilijk. Ze weten zich geen raad met hun gevoelens en durven er geen uiting aan te geven.




Schermafbeelding 2023-09-14 om 12.50.18

Weerbaar en vol zelfvertrouwen is een werkboek voor kinderen tussen de acht en veertien jaar oud die weinig zelfvertrouwen hebben of niet voldoende weerbaar zijn. Hier meer informatie
Auteursrechten nadrukkelijk voorbehouden