Wanneer is een kind weerbaar?
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - september 2007
Het is een term die veel ouders vroeger of later te horen krijgen, weerbaarheid. Er wordt aangegeven dat het kind wat weinig weerbaar is, of de weerbaarheid van het kind wordt juist gecomplimenteerd. Maar wat betekent het nu eigenlijk weerbaarheid, wanneer is een kind weerbaar ?
Weerbaar, wat is dat ?
We spreken van weerbaarheid wanneer een kind op een passende manier voor zichzelf op durft te komen, zonder daarbij anderen te schaden of respectloos te behandelen. Een kind dat weerbaar is, is in staat zijn of haar grenzen te bewaken. En het kind kan zichzelf verdedigen en durft een eigen mening te hebben. Ook zien we dat kinderen die goed weerbaar zijn, ook voor anderen durven op te komen, zelfstandig zijn maar ook om hulp durven te vragen, om kunnen gaan met kleine tegenslagen en hun eigen grenzen kennen en respecteren.
Maar het meest belangrijk voor de weerbaarheid van een kind is het zelfvertrouwen. Een kind dat weerbaar is heeft een goed gevoel van eigenwaarde en is zich bewust van zijn of haar eigen gevoelens en die van anderen. Er is ook sprake van een wisselwerking tussen weerbaarheid en zelfvertrouwen. Een kind dat weinig weerbaar is en niet voor zichzelf durft op te komen zal soms negatieve ervaringen hebben. Dit zorgt voor een negatief zelfbeeld, wat het zelfvertrouwen geen goed doet. En dit zelfvertrouwen heeft weer invloed op de weerbaarheid. Zo kan een kind met weinig zelfvertrouwen in een negatieve spiraal terecht komen.
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - september 2007
Het is een term die veel ouders vroeger of later te horen krijgen, weerbaarheid. Er wordt aangegeven dat het kind wat weinig weerbaar is, of de weerbaarheid van het kind wordt juist gecomplimenteerd. Maar wat betekent het nu eigenlijk weerbaarheid, wanneer is een kind weerbaar ?
Weerbaar, wat is dat ?
We spreken van weerbaarheid wanneer een kind op een passende manier voor zichzelf op durft te komen, zonder daarbij anderen te schaden of respectloos te behandelen. Een kind dat weerbaar is, is in staat zijn of haar grenzen te bewaken. En het kind kan zichzelf verdedigen en durft een eigen mening te hebben. Ook zien we dat kinderen die goed weerbaar zijn, ook voor anderen durven op te komen, zelfstandig zijn maar ook om hulp durven te vragen, om kunnen gaan met kleine tegenslagen en hun eigen grenzen kennen en respecteren.
Maar het meest belangrijk voor de weerbaarheid van een kind is het zelfvertrouwen. Een kind dat weerbaar is heeft een goed gevoel van eigenwaarde en is zich bewust van zijn of haar eigen gevoelens en die van anderen. Er is ook sprake van een wisselwerking tussen weerbaarheid en zelfvertrouwen. Een kind dat weinig weerbaar is en niet voor zichzelf durft op te komen zal soms negatieve ervaringen hebben. Dit zorgt voor een negatief zelfbeeld, wat het zelfvertrouwen geen goed doet. En dit zelfvertrouwen heeft weer invloed op de weerbaarheid. Zo kan een kind met weinig zelfvertrouwen in een negatieve spiraal terecht komen.
Kinderen die weinig weerbaar zijn hebben er ook moeite mee een eigen mening te hebben, gevoelens te uiten en vinden het moeilijk om 'nee' te zeggen uit angst af gewezen te worden. Niet-weerbare kinderen kunnen hierdoor soms ook 'meelopers' worden.
We zien de eerste weerbaarheid ontstaan bij dreumesen. Een dreumes is op een gegeven moment in staat aan te geven wat het wel een niet wil, gaat proberen probleempjes zelf op te lossen en kan ook om hulp gaan vragen. Op de peuterleeftijd zien we dat kinderen over het algemeen goed hun eigen grenzen kunnen bewaken, maar er nog wel veel moeite mee hebben rekening te houden met de wensen en gevoelens van anderen.
Een kind helpen weerbaar te worden.
Het ene kind is vanuit zijn aanleg weerbaarder dan het andere kind. Maar in de opvoeding en begeleiding van een kind kan veel gedaan worden om een kind te helpen weerbaarder te worden. In de eerste plaats is het dus belangrijk het kind te helpen zelfvertrouwen te ontwikkelen. Door het kind positieve aandacht te geven, de kans te geven dingen zelf te proberen, complimenten te geven en opbouwende kritiek en het kind de ruimte te geven een eigen mening te hebben, kan het zelfvertrouwen van het kind zich ontwikkelen.
Een kind dat gewaardeerd wordt en waarbij de ouders zich inleven in de behoefte en wensen van het kind en daar ook rekening mee houden zal zich als een weerbaarder kind ontwikkelen. Ouders moeten natuurlijk wel regels stellen, maar het is ook belangrijk dat ouders luisteren wanneer hun kind opkomt voor het eigen belang, ook dan moet het kind gehoord worden. Dit betekent niet dat er toe gegeven moet worden, maar wel dat hetgeen het kind zegt serieus genomen wordt en er uitleg geven wordt waarom de regels toch blijven zoals ze zijn.
In de eerste plaats kunnen ouders dit doen door zelf het goede voorbeeld te geven en te laten zien hoe je problemen op een goede manier oplost. Daarnaast is het heel belangrijk dat het kind steeds meer de kans krijgt zelf problemen op te lossen. Een jong kind is hier nog niet toe in staat, maar bij het ouder worden kan het kind steeds meer de kans krijgen zelf problemen op te lossen. Door met het kind te praten over het probleem en samen oplossingen te verzinnen kan het kind op weg geholpen worden wanneer het er in eerste instantie niet in slaagt een probleem op te lossen. Ook van belang hierbij is dat het kind de kans krijgt zijn eigen fouten te maken en deze ook weer te herstellen. Al moet er wel voor gewaakt worden dat het kind het gevoel krijgt dat het eigenlijk zelf alle situaties moet oplossen. Een kind moet weten dat hulp vragen altijd toegestaan is en ook een vorm van een probleem zelf oplossen kan zijn. Soms is een probleem voor een kind niet zelf op te lossen en hulp vragen is dan een goede oplossing
Soms kan het goed zijn om problemen al voor dat ze ontstaan te bespreken met het kind, zodat het voorbereid is wanneer zo'n probleem zich voordoet, Zo kan het bijvoorbeeld zinvol zijn om al voor een bezoek aan een groot pretpark, met het kind te bespreken wat het kan doen wanneer het de ouders kwijt raakt. Of er kan bijvoorbeeld al van te voren besproken worden wat een kind kan doen wanneer een ander kind onaardig doet of gaat schoppen. Zo is het kind voorbereid en kan het een situatie met zelfvertrouwen te gemoed treden.
Bij het ouder worden is het heel goed om het kind ook bepaalde verantwoordelijkheden te gaan geven. Er kan dan gedacht worden aan taken in huis, zorg voor een huisdier, zelf verantwoordelijkheid dragen over huiswerk etcetera. Belangrijk hierbij is dat er wel passende eisen gesteld worden aan het kind, Er moet logischerwijs niet te veel van het kind gevraagd worden. Maar er moet ook voor gewaakt worden dat er te weinig eisen aan het kind gesteld worden. In de eerste plaats leert een kind op die manier geen verantwoordelijkheid dragen. Maar een kind waaraan weinig eisen gesteld wordt en wie veel uit handen genomen wordt kan ook een negatief zelfbeeld ontwikkelen omdat het kind het gevoel kan krijgen dat de ouders vinden dat het kind niets kan.
Daarbij is het ook belangrijk dat een kind leert omgaan met frustraties en moet het kind dus ook zo af en toe geconfronteerd worden met dingen die mis lopen, anders gaan dan het kind verwacht of zaken die door het kind niet leuk gevonden worden. Een weerbaar kind heeft een zekere frustratietolerantie, het kan er mee omgaan wanneer iets tegen zit. En dat leert een kind alleen door soms tegenslagen tegen te komen en hier mee te leren omgaan.
De houding van een kind kan ook een rol spelen in hoe het kind benaderd wordt en dus ook hoe het kind in de wereld staat. Een kind dat zich open opstelt naar anderen en oogcontact durft te maken zal ook opener benaderd worden en hierdoor meer positieve ervaringen hebben in het sociale contact wat het zelf vertrouwen weer ten goede komt. Ook de manier waarop een kind praat kan zijn invloed hebben op hoe het kind benaderd wordt en hierdoor invloed hebben op de weerbaarheid van het kind.
Samen met je kind een boek lezen over weerbaarheid kan helpen eens te praten over dit onderwerp. Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com klik je op de titel:
- Alexander de Grote - Burny Bos/Hans de Beer
- Kleine draak – Lieve Baeten
- Nee – Sanderijn van der Doef
- Met jou ga ik echt niet mee!, Dagmar Geisler (onze recensie)
- Paul wordt gepest – Anja Rieger
- Mieren in je buik, Priscilla van Lierop
- Opvoeden tot zelfvertrouwen, 20 manieren om de weerbaarheid van je kind te vergroten, Steven Gielis (voor ouders, onze recensie)
Hulp
Ouders doen veel voor hun kinderen wanneer ze ze helpen op te groeien tot weerbare kinderen. Maar soms is er toch wat hulp van buiten af nodig in de vorm van een weerbaarheidstraining of een sociale vaardigheidstraining. Want een ouder kan nog zo zijn best doen, soms maakt het karakter van het kind het moeilijk om het kind te helpen weerbaar te worden. In dat geval kan wat hulp in de vorm van een training uitkomst brengen.
Kijk voor de cursus hier.
Eén keer per week ontvangt jouw kind per e-mail een cursusonderdeel dat bestaat uit informatie, tips en huiswerkopdrachten. De cursus is bedoeld voor kinderen, maar betrokkenheid van de ouder/ opvoeder is zeker aan te raden.
Het werkboek “Weerbaar en vol zelfvertrouwen” is onze cursus in de vorm van een boek voor kinderen tussen de ±8 tot ±14 jaar oud, die weinig zelfvertrouwen hebben of niet voldoende weerbaar zijn.
Kijk voor het boek hier
Opvoedadvies.nl biedt ook een workshop aan over weerbaarheid, geschikt voor scholen, kinderdagverblijven, peuterspeelzalen, ouderverenigingen en alle andere organisatie die samenwerken met ouders en kinderen. De workshop is te vinden op onze pagina: “Workshops”
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Vraag per e-mail of advies aan huis
