Liefdesverdriet
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - januari 2012
Weken lang liep je puberzoon te fluiten door huis, maar plotseling zit hij humeurig op zijn kamer. Uren stond je dochter iedere ochtend voor de spiegel, maar plotseling vertrekt ze zonder make-up op, met een boze snauw de deur uit. Liefdesverdriet, het kan een enorm impact hebben op je puber.
Verliefd
In de puberteit gaan leeftijdgenoten een steeds grotere rol spelen in het leven van je kind. Vooral leeftijdgenoten van het andere geslacht kunnen erg de aandacht opeisen. Vaak zijn kinderen aan het eind van de basisschool al eens verliefd geweest en flink wat kinderen hebben al eens verkering gehad. Maar deze verliefdheid is niet te vergelijken met de verliefdheid van een puber. Pubers kunnen volledig in beslag genomen worden door hun verliefdheid. Zeker wanneer de liefde beantwoord wordt, kan deze eerste liefde een enorme impact hebben. We zien regelmatig dat (vooral de eerste weken van de verkering) school, vrienden, het bijbaantje, de gezinsleden en de klusjes die de puber op zich moet nemen, stevig verwaarloosd worden. Even bestaat er niemand anders dan de geliefde.
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - januari 2012
Weken lang liep je puberzoon te fluiten door huis, maar plotseling zit hij humeurig op zijn kamer. Uren stond je dochter iedere ochtend voor de spiegel, maar plotseling vertrekt ze zonder make-up op, met een boze snauw de deur uit. Liefdesverdriet, het kan een enorm impact hebben op je puber.
Verliefd
In de puberteit gaan leeftijdgenoten een steeds grotere rol spelen in het leven van je kind. Vooral leeftijdgenoten van het andere geslacht kunnen erg de aandacht opeisen. Vaak zijn kinderen aan het eind van de basisschool al eens verliefd geweest en flink wat kinderen hebben al eens verkering gehad. Maar deze verliefdheid is niet te vergelijken met de verliefdheid van een puber. Pubers kunnen volledig in beslag genomen worden door hun verliefdheid. Zeker wanneer de liefde beantwoord wordt, kan deze eerste liefde een enorme impact hebben. We zien regelmatig dat (vooral de eerste weken van de verkering) school, vrienden, het bijbaantje, de gezinsleden en de klusjes die de puber op zich moet nemen, stevig verwaarloosd worden. Even bestaat er niemand anders dan de geliefde.
Wanneer je verliefd bent, zorgt dit voor een grotere activiteit in bepaalde gebieden van de hersenen. In deze gebieden zien we ook meer activiteit wanneer een persoon iets wint of een groot compliment krijgt. Hierdoor voel je je goed over jezelf en ervaar je een gevoel van euforie. Je hersenen scheiden ook meer dopamine af wanneer je verliefd bent en pubers zijn extra gevoelig voor dopamine. dopamine zorgt voor een gevoel van genot, blijdschap en welzijn. Door dopamine krijg je meer energie en ben je meer gefocust. Dit wordt nog eens versterkt doordat je spieren meer adrenaline afscheiden, waardoor je actiever wordt, en je bloedvaten zich vernauwen en je hartslag omhoog gaat, wat zorgt voor een gevoel van alertheid.
Dit alles bij elkaar geeft een goede verklaring waarom verliefdheid een puber (maar ook zeker een volwassene) zo in beslag kan nemen.
Het is uit!
Wanneer de relatie stuk loopt of de liefde onbeantwoord blijft, kan dit een puber enorm onderuit halen. Zowel lichamelijk als psychisch vindt er een reactie plaats. Lichamelijk zien we dat de dopamine-aanmaak weer afneemt, waardoor de jongere het algemene gevoel van welbevinden en blijdschap kwijtraakt. De energie neemt af en het gevoel van alertheid verdwijnt. Alleen al door deze lichamelijke verandering, voelt de jongere zich hangerig en lamlendig. En daar komen dan ook nog alle emoties bij van zich gedumpt, ingeruild, in de steek gelaten, afgewezen of belazerd voelen. Na een stukgelopen relatie of een afwijzing voelen jongeren zich vaak erg onzeker: "Ben ik niet leuk genoeg?" "Waarom kan ik niet een langer durende relatie hebben? " "Waarom koos ze voor die ander?" En er is het gemis, van de geliefde, maar ook van het verliefde gevoel.
Ook wanneer de jongere zelf besloten heeft de relatie te beëindigen kan er een gevoel van verdriet en gemis zijn.
Deze periode van liefdesverdriet kan heel intens zijn en het kan soms maanden duren voordat de jongere hier echt helemaal over heen is. Al zien we ook dat groot verdriet snel weer over kan zijn, wanneer een nieuwe liefde zich aandient.
Het verdriet dat de jongere ervaart is oprecht en de verbroken relatie kan voor veel stress zorgen. Het verdriet over het missen kan veel effect hebben, maar vooral het zelfbeeld kan een flinke deuk oplopen door een verbroken relatie. Menig puber twijfelt aan zichzelf nadat een relatie is stukgelopen. Vooral de eerste keer dat een relatie stuk loopt, kan een jongere worstelen met zijn of haar gevoelens. Eerdere ervaringen heeft hij of zij hier nog niet mee en de gevoelens kunnen hierdoor nog erg overdonderend zijn en nog moeilijk gerelativeerd worden. De jongere heeft nog niet kunnen ervaren dat de gevoelens van verdriet en onzekerheid weer langzaam afnemen. Een puber kan echt het gevoel hebben het liefdesverdriet nooit meer te boven te komen.
Verschillende reacties
Iedere puber gaat op zijn of haar eigen manier om met dit verdriet. Zo zien we een groep jongeren die na een verbroken relatie veel afleiding zoekt. Ze zoeken vrienden op, gaan tot laat in de nacht stappen, gaan zeer druk sporten of zoeken andere manieren om maar zo min mogelijk te hoeven stilstaan bij hoe ze zich voelen. Deze groep streeft vaak naar zo min mogelijk contact met de ex-vriend(in), wat niet altijd eenvoudig is (bijvoorbeeld omdat ze samen met hem/haar in een klas zitten, samen sporten, deel uitmaken van dezelfde vriendengroep).
We zien ook een groep jongeren die juist erg contact proberen te zoeken met de ex-vriend(in), soms uit hoop de relatie te kunnen herstellen, maar over het algemeen vooral om een verklaring te krijgen voor de breuk: "Wat heb ik verkeerd gedaan?" Soms gaat dit ook gepaard met uitingen van woede, om zo te laten merken hoe zwaar het uit elkaar gaan valt.
Een andere groep jongeren trekt zich na de breuk heel erg terug. Ze vermijden zo veel mogelijk contact met anderen, zitten veel op hun kamer, om daar veel te piekeren en te huilen. Ook contact met vrienden wordt vaak door deze groep vermeden.
Hier tegenover zien we ook een groep die juist veel steun zoekt bij vriend(inn)en. Vooral meisjes zoeken na een verbroken relatie vaak steun bij vriendinnen, terwijl we bij jongens vooral het vermijden en het zoeken van afleiding zien. Uiteraard kan een jongere op verschillende momenten na het beëindigen van de relatie ook verschillend reageren. Zo kan hij/zij zich de eerste weken erg terugtrekken, maar dan besluiten vrienden om steun te vragen en afleiding te zoeken. Of we zien dat een jongere de eerste weken weinig moeite lijkt te hebben met de verbroken relatie en flink aan het lol maken is, om daarna toch te tonen het moeilijk te hebben met het stuklopen van de relatie. Soms zoeken jongeren de eerste weken heel veel afleiding, om zo de eerste overdonderende emoties wat te vermijden. Wanneer de eerste pijn wat gezakt is, kunnen ze het verwerken van de breuk beter aan.
Weinig pubers zoeken bij liefdesverdriet steun bij de ouders. Het hebben van verkering zorgt vaak voor een verschuiving bij jongeren, ze gaan zich steeds zelfstandiger voelen en steeds meer hun eigen weg. Zeker wanneer de jongere al wat ouder is, de relatie wat langer geduurd heeft en serieus was.
Jongeren zoeken met hun liefdesverdriet dus minder snel steun bij de ouders. Maar dat betekent zeker niet dat ze deze steun niet nodig hebben, alleen vragen ze vaak wat meer ondersteuning op de achtergrond. Het is goed er te zijn voor je kind en steun aan te bieden maar deze niet op te dringen. De jongere moet weten dat hij/zij bij je terecht kan, maar dat hij/zij de gevoelens ook voor zichzelf mag houden. Het is belangrijk om de gevoelens van je kind serieus te nemen, ook als je ze zelf wat overdreven vindt. Wanneer je als ouder deze gevoelens niet serieus neemt, is de kans groot dat je kind zich onbegrepen zal voelen en nog meer afstand zal nemen. Het komt dan enkel nog meer alleen te staan, in een toch al moeilijke periode. Probeer geen oordeel te vellen, niet over de relatie als ook niet over het liefdesverdriet.
Jongeren hebben tijd nodig om over het stuklopen van hun relatie heen te komen. Niet alleen moeten ze hun gevoelens verwerken, maar met het stil staan bij deze breuk geven ze hun relatie ook waarde: "Wanneer ze vrolijk verder zouden gaan, kan de relatie toch niets hebben voorgesteld?"
Het is dus goed om je kind verdrietig te laten zijn en hem/haar de ruimte te geven te twijfelen aan zichzelf of boos te worden over de verbroken relatie. Hou wel in de gaten welk effect dit heeft op schoolresultaten en sociale contacten. Het is prima wanneer een jongere met liefdesverdriet zich enige tijd erg terugtrekt, maar dit moet niet te lang duren. Het is raadzaam er op te letten dat de negatieve gevoelens over de verbroken relatie niet overgaan in depressieve gevoelens.
Een (soms heftige) reactie op een verbroken relatie is normaal, maar de jongere moet zich na een paar weken weer beter gaan voelen. Natuurlijk kan er dan nog verdriet zijn en dit kan best nog enige tijd aanhouden, maar de jongere moet ook weer wat plezier kunnen beleven en het verdriet zo af en toe kunnen loslaten.
Wanneer we als ouder zien dat ons kind het moeilijk heeft, willen we graag helpen. Vaak staan we klaar met raad en advies. Maar een jongere met liefdesverdriet wil helemaal niet horen dat het verdriet weer over gaat of hoe hij/zij om kan gaan met het verdriet. Hij/ zij wil helemaal geen goed advies, maar enkel de relatie terug. Het werkt dan ook meestal het beste eerst de kans te geven het verdriet wat te verwerken en het adviseren tot wat later uit te stellen.
Wanneer je kind wil praten, ben je er natuurlijk voor hem of haar. Maar dring niet te veel aan op dit praten. Vaak is er gewoon 'zijn', een aardig gebaar maken of een extra knuffel voldoende. Geef je kind de boodschap dat het verdriet er mag zijn, dat het niet raar is om verdrietig te zijn om een verbroken relatie, maar straal ook het vertrouwen uit dat hij/zij er mee om zal kunnen gaan en er weer boven op zal kunnen komen.
Vaak helpt het bieden van wat extra afleiding ook goed. Neem je verdrietige puber eens een keer mee uit eten, naar de film of op een ander uitstapje. Wat extra exclusieve aandacht kan een goede ondersteuning zijn voor je puber die zich even heel onstabiel en verloren voelt.
Maar accepteer het ook wanneer je kind dit niet wil. Iedereen gaat op zijn eigen manier om met liefdesverdriet en steun opdringen heeft nooit het gewenste effect.
Wanneer je kind zich wat afsluit voor contact met jou over het verdriet, kun je proberen het contact met vriend(inn)en wat te stimuleren. Wanneer een puber in de put zit, is er soms even een duwtje nodig om hier uit te komen en te ervaren dat hij/zij even goed nog plezier kan hebben, ondanks die knoop in zijn/haar maag van liefdesverdriet.
Waarbij het ook goed is om te benadrukken dat plezier hebben niets afdoet aan de oprechtheid van het verdriet of de liefde voor de ex-vriend(in).
Pubers vinden het vaak fijn om een boek te lezen over dat wat ze bezighoudt. In de onderstaande boeken zullen pubers van verschillende leeftijden die kampen met liefdesverdriet, veel herkennen. Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com klik je op de titel:
- I love Liv 2 - Eerste hulp bij een gebroken hart huwelijksaanzoek, Marlies Slegers (10+)
- Hoe overleef ik een gebroken hart?, Francine Oomen (12+)
- Tien Keer Over Een Gebroken Hart, Leny van Grootel (13+)
- Wish you were here, Evelien de Vlieger (15+)
- Eerste hulp bij liefdesverdriet, Rhijja Jansen (16+)
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Vraag per e-mail of advies aan huis
Literatuur
http://www.jmouders.nl/Themas/Opvoeding/Opvoeden/Verliefd-van-kleuter-tot-puber.htm
Meerum Terwogt.M.M. en A. Mol (2005), Omgaan met liefdesverdriet, Kind en Adolescent nummer 26 jaargang 2005, blz. 292-304