Mama, moet ik al naar voetbal?
Structuur bieden binnen de opvoeding
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - maart 2021
Structuur bieden binnen de opvoeding
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - maart 2021
Dat kinderen baat hebben bij een duidelijke structuur in hun dag, daar zijn de meeste ouders zich wel van bewust. Maar wat houdt dat dan in, structuur bieden? Hoe bied je op een goede manier structuur en waarom is deze structuur voor de meeste kinderen van belang?
Wanneer er structuur en voorspelbaarheid in de dag is en het kind dus minder energie hoeft te steken in het omgaan met onverwachte zaken, dan blijft er meer energie over om te steken in groei en ontwikkeling.
Nu kan dit misschien best als een uitdaging klinken, de opgave om als ouder een goede structuur in de dag aan te brengen. Zeker wanneer je zelf niet zo van de structuur en voorspelbaarheid bent en houdt van 'zien wat de dag je brengt' en spontane afspraken. Maar wanneer je kijkt naar een gemiddelde dag, van jou of je kind, dan zal je daarin al veel (niet bewust geplande) structuur aantreffen. Volwassenen zijn zo gewend zaken automatisch in een bepaalde volgorde te doen, dat een hoop structuur vanzelf al ontstaat. Je biedt waarschijnlijk al meer structuur dan je zelf denkt.
Waarom structuur bieden?
De voorspelbaarheid en duidelijkheid van een vaste structuur in hun dagen wordt dus door veel kinderen als prettig en veilig ervaren. Het draagt bij aan hun gevoel van zelfvertrouwen en helpt ze steeds een beetje zelfstandiger te worden ("Ik kan dat zelf al" "Ik weet wat ik nu moet doen").
Maar als ouder kan je ook zeker baat hebben bij structuur. Wanneer jouw kind weet wat er van hem/ haar verwacht wordt op verschillende momenten van de dag, is de kans op het opzoeken van grenzen kleiner. Bijvoorbeeld, wanneer alle dagen de tablet na een half uurtje spelen weggelegd moet worden, omdat het tijd is om te eten, dan wordt de kans dat je kind zich hier tegen verzet steeds kleiner. Kinderen raken gewend aan de vaste structuur en gaan zich er minder tegen verzetten.
Een goede structuur in de dag helpt kinderen ook fysiek gezond te blijven. Tenminste, als de structuur een goed evenwicht biedt tussen inspanning en ontspanning. Een duidelijke structuur in de dag helpt je kind alle prikkels van de dag op een goede manier te verwerken. Het is daarbij belangrijk er op te letten dat je kind niet onder- of overvraagt wordt. Door regelmatig te checken of de huidige structuur nog past bij het ontwikkelingsniveau van je kind, kan je dit voorkomen. Blijft dus goed naar je kind kijken en luisteren en durf aanpassingen te doen wanneer dit nodig lijkt.
Hoe structuur bieden?
Structuur zit niet zozeer in op vaste tijden eten of op vaste tijden opstaan etcetera. Het gaat meer om regelmaat dan om dingen op een vast tijdstip doen. Deze regelmaat zorgt er juist voor dat het niet erg is wanneer het eten eens door omstandigheden een half uurtje later op tafel verschijnt. De structuur van de dag zorgt er voor dat je kind evengoed weet wat er komen gaat: "na het avondeten mag ik spelen, ga ik in bad en dan naar bed" En dat is dan door het verlate eten misschien net even wat later dan de dag daarvoor. Dat geeft niet, want de structuur is er nog.
Het is niet aan te raden een te strikte structuur te hanteren. Wanneer ieder moment van de dag gepland is, blijft er geen ruimte over voor eigen inbreng van je kind, voor groeimogelijkheden en ontwikkeling. Of de structuur wordt als te beklemmend ervaren en je kind gaat zich er tegen verzetten, omdat het geen ruimte voor zichzelf meer vindt.
De kunst is een balans te vinden tussen structuur bieden, maar ook ruimte geven om af te kunnen wijken van de structuur en je kind eigen inspraak te geven. Er moet wel ruimte blijven voor spontane momenten.
Om de structuur van de dag goed duidelijk voor je kind te maken - zeker voor jongere kinderen - kan een planbord of (zelf geknutseld) weekoverzicht met pictogrammen uitkomst brengen. Zo heeft je kind in één blik op het planbord een beeld van de dag of week die komen gaat. Het is goed om hierbij het bord niet alleen te gebruiken om de dingen aan te geven die 'moeten' maar ook de dingen de 'mogen'. Zet ook juist de leuke dingen op het bord of overzicht. En laat ook voldoende tijd vrij voor eigen invulling van je kind, tijd om zelf te bepalen wat hij/ zij wil doen.
Een vaste plaats waar dingen gebeuren, zoals eten aan tafel, huiswerk maken aan je bureau en spelen in de woonkamer of eigen kamer, dragen ook bij aan een goede structuur. Wanneer dingen altijd op een vaste plek gebeuren, geeft dat meer rust en duidelijkheid. De kans dat je kleuter goed zijn broodje eet is groter wanneer de lunch altijd aan tafel genuttigd wordt, dan wanneer deze soms aan tafel, soms voor de TV en soms in de speelhoek neergezet wordt. Waarbij een keer afwijken van de afspraak natuurlijk mag, zolang dit wel een uitzondering blijft.
Door een structuur aan te bieden in de dag geven we als ouder ook een goed voorbeeld. We laten ons kind de voordelen zien van orde en regelmaat en hoe je dit op een prettige manier kunt toepassen. Bij het ouder worden zal je kind steeds meer zelf leren plannen en zal de structuur in de dag steeds meer los gelaten kunnen worden.
Een planbord en pictogrammen kunnen helpen bij het aanbieden van structuur. Het kan leuk zijn om dit met je kind samen te knutselen. Er zijn ook leuke hulpmiddelen ter ondersteuning bij het bieden van structuur te koop. Hierbij een aantal suggesties (Hoewel deze lijst zorgvuldig is samengesteld, kan Opvoedadvies.nl niet instaan voor de kwaliteit van deze hulpmiddelen). Voor meer informatie en de mogelijkheid om een hulpmiddel te kopen bij bol.com klik je op:
- Planbord
- Pictogrammen
- Checkpad
- Leerklok
- Aftelkaart
Een goede familieplanner kan je helpen overzicht te houden. Invulboekjes.nl biedt een ruime keuze aan gezinsplanners. Voor meer informatie en de mogelijkheid om een planner te kopen: Gezinsplanners
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Stel uw vraag of advies aan huis