Onderwijs in het ziekenhuis
Drs. T de vos van der Hoeven - januari 2002
Op het moment dat een kind met een ziekte voor lange tijd in het ziekenhuis opgenomen wordt zal er zo snel mogelijk begonnen worden met het kind les te geven. Het kind bevindt zich in het ziekenhuis in een problematische opvoedingssituatie. Het kind wordt patiënt en wordt meer aangesproken op het ziek-zijn dan op het kind zijn. De mondigheid en de groei naar zelfstandigheid van het kind worden tegengehouden en de contacten met de buitenwereld dreigen verbroken te worden door de opname in het ziekenhuis.
De kinderen die gebruik maken van de ziekenhuisschool zijn kinderen die voor meer dan drie weken (aaneengesloten of onderbroken) in het ziekenhuis verblijven of voor langere tijd meerdere malen per week poliklinisch worden behandeld (bijvoorbeeld bij een nierdialyse).
De ziekenhuisschool heeft meer doelen dan enkel het leren voort te zetten. Het eerste doel is inderdaad het leerproces zoveel mogelijk voort te zetten en er wordt naar gestreefd te voorkomen dat er een onnodige leerachterstand ontstaat. Als een kind voor langere tijd opgenomen wordt in het ziekenhuis, zal het extra goed onderwijs nodig hebben om zo min mogelijk achter te raken met de thuisschool. Het is dus van belang dat de onderwijsprogramma's, die in de ziekenhuizen aan de kinderen gegeven worden, goed inspelen op het niveau van het kind, zodat de achterstand die deze oploopt zo gering mogelijk is.
Maar een ander doel van de ziekenhuisschool is het stimuleren van actief gedrag ten opzichte van de omgeving en situatie. Het kind wordt door het onderwijs actief gehouden. Ook vraagt het ziekenhuis iets van het kind waardoor het kind meer een gevoel van zelfstandigheid houdt. Juist omdat een kind in het ziekenhuis zo afhankelijk gemaakt wordt van artsen, medicijnen, verpleging etcetera is dit een belangrijk punt voor het gevoel van eigenwaarde van het kind. Het leveren van een prestatie, hoe minimaal ook, versterkt het zelfvertrouwen en geeft het kind het gevoel weer greep te hebben op de omgeving
Drs. T de vos van der Hoeven - januari 2002
Op het moment dat een kind met een ziekte voor lange tijd in het ziekenhuis opgenomen wordt zal er zo snel mogelijk begonnen worden met het kind les te geven. Het kind bevindt zich in het ziekenhuis in een problematische opvoedingssituatie. Het kind wordt patiënt en wordt meer aangesproken op het ziek-zijn dan op het kind zijn. De mondigheid en de groei naar zelfstandigheid van het kind worden tegengehouden en de contacten met de buitenwereld dreigen verbroken te worden door de opname in het ziekenhuis.
De kinderen die gebruik maken van de ziekenhuisschool zijn kinderen die voor meer dan drie weken (aaneengesloten of onderbroken) in het ziekenhuis verblijven of voor langere tijd meerdere malen per week poliklinisch worden behandeld (bijvoorbeeld bij een nierdialyse).
De ziekenhuisschool heeft meer doelen dan enkel het leren voort te zetten. Het eerste doel is inderdaad het leerproces zoveel mogelijk voort te zetten en er wordt naar gestreefd te voorkomen dat er een onnodige leerachterstand ontstaat. Als een kind voor langere tijd opgenomen wordt in het ziekenhuis, zal het extra goed onderwijs nodig hebben om zo min mogelijk achter te raken met de thuisschool. Het is dus van belang dat de onderwijsprogramma's, die in de ziekenhuizen aan de kinderen gegeven worden, goed inspelen op het niveau van het kind, zodat de achterstand die deze oploopt zo gering mogelijk is.
Maar een ander doel van de ziekenhuisschool is het stimuleren van actief gedrag ten opzichte van de omgeving en situatie. Het kind wordt door het onderwijs actief gehouden. Ook vraagt het ziekenhuis iets van het kind waardoor het kind meer een gevoel van zelfstandigheid houdt. Juist omdat een kind in het ziekenhuis zo afhankelijk gemaakt wordt van artsen, medicijnen, verpleging etcetera is dit een belangrijk punt voor het gevoel van eigenwaarde van het kind. Het leveren van een prestatie, hoe minimaal ook, versterkt het zelfvertrouwen en geeft het kind het gevoel weer greep te hebben op de omgeving
Een taak van de ziekenhuisschool is ook het onderhouden van het contact met de thuisschool. In overleg met de thuisschool wordt het onderwijs gegeven en wordt er naar gestreefd het teruggaan naar de thuisschool zo soepel mogelijk te laten verlopen.
Het onderwijs dat deze kinderen krijgen, sluit aan op wat het kind op zijn of haar eigen school deed. Er wordt zoveel mogelijk gewerkt met het zelfde lesmateriaal als op de eigen school en de leraar in het ziekenhuis onderhoudt contact met de school van het kind. Gepoogd wordt een schoolsfeer op te roepen waarbij het juiste evenwicht gevonden moet worden tussen wat de behandeling van de ziekte aan beperkingen met zich mee brengt en datgene wat het kind aankan.
Aangezien ieder kind zich in een unieke situatie bevindt wat betreft zijn of haar persoonlijke achtergrond en specifieke problemen is het van belang dat het onderwijs in het ziekenhuis zo veel mogelijk aangepast is aan dat specifieke kind. Kinderen uit het speciaal onderwijs krijgen dan ook onderwijs wat aansluit op de aangepaste lesmethode van de thuisschool.
Een ziekenhuisopname is zeer ingrijpend in het leven van een kind. De ziekenhuisschool kan het kind helpen grip te houden op zijn/ haar omgeving en kan er aan bijdragen dat de overgang van ziekenhuis naar gewoon weer thuis zo soepel mogelijk verloopt. Hierdoor wordt het kind geholpen beter door deze moeilijke periode heen te komen.
Noot: De 'ziekenhuisschool' als zodanig bestaat niet meer. De rol van de ziekenhuisschool is overgenomen door kenniscentra voor educatieve voorzieningen verbonden aan verschillende ziekenhuizen, die een breder taken pakket hebben dan enkel onderwijs aan zieke kinderen. Maar er wordt dus nog steeds onderwijs geboden aan kinderen die langere tijd in het ziekenhuis moeten verblijven. Over de veranderingen kunt u lezen op www.voo.nl
Literatuur
*Courlander, J.M. Ernstig ziek zijn en toch onderwijs. In Zorgen voor kinderen met kanker onder redactie van Last, B.F. & Vouté, P.A., van Loghum, Hoofdstuk 7, 103 - 111., *Courlander, J.M. (1994). School voor kinderen opgenomen in ziekenhuizen. Informatiebulletin Ziekenhuisschool Amsterdam. *Hulst, F. van der (1978). Onderwijs in het ziekenhuis. In Niet alle kinderen gaan naar de basisschool onder redactie van Berkhout,P.R., van Hees, J.F., Klazes, K., Kraven, F.H., Smeenge, J. & van der Hulst,F.. Orthopedagogiek, Callenbach, Hoofstuk 6, 153 - 176. *Warnars-Kleverlaan, N.& Molenkamp, C. (1993) Weer naar school in Mam wordt het ooit nog eens als vroeger. Een leidraad voor ouders en verzorgers van kinderen met kanker. Kosmos - Z&K Uitgevers, Utrecht/ Antwerpen. Hoofdstuk 7, 99 - 111.*De ziekenhuisschool. Brochure van Ministerie van Onderwijs en Wetenschap